Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2011

Η τυραννία των καλών προθέσεων και ο Καντιώτης

Οι καλές προθέσεις πολύ συχνά οδηγούν στα ακριβώς αντίθετα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Για πολλά χρόνια επίσημη φιλελεύθερη θέση ήταν και είναι ο χωρισμός της εκκλησίας από το κράτος. Σύμφωνα με αυτήν την θέση ο χωρισμός της εκκλησίας από το κράτος είναι ίδιον ενός σύγχρονου δημοκρατικού κράτους που εγγυάται την ανεξιθρησκεία και τον θρησκευτικό πλουραλισμό. Η θρησκεία ως ιδιωτική υπόθεση του καθενός δεν είναι δυνατόν να επιβάλλεται πόσο μάλλον να επιχορηγείται από το κράτος....

...Στην Δύση ο χωρισμός της θρησκευτικής από την κοσμική εξουσία είναι αναγκαία για την ύπαρξη της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Η Ευρωπαϊκή κρατικογέννεση είναι προϊόν αντίδρασης προς την οικουμενικότητα της Καθολικής εκκλησίας, Σε συνδυασμό με τα διαφωτιστικά κινήματα ο χωρισμός καθίσταται συστατικό στοιχείο του φιλελεύθερου δυτικού κράτους. Αυτή η θεωρία είναι σωστή και στο πλαίσιο ιδεών της συμφωνώ στο 100%, ειδικά στο σημείο που αναφέρει πως η θρησκεία είναι ιδιωτική υπόθεση που δεν θα πρέπει να άφορα το κράτος.

Άλλα για ακούστε αυτό.

[...] τής Ιεραρχίας. Η οποία πρέπει να αρθεί στο ύψος τής αποστολής της, ώστε να απελευθερώσει την Εκκλησία από τον θανάσιμο εναγκαλισμό της από το κράτος.

Και το κουίζ της ημέρας. Ποιος το είπε αυτό? Μήπως κάποιος προοδευτικός θεολόγος, κάποιος “κουλτουριάρης” εκπρόσωπος της αριστεράς? Όχι, ήταν ο υπερσυντηρητικός Αυγουστίνος Καντιώτης πρώην Μητροπολίτης Φλωρίνης ο οποίος πρωτοστάτησε στην υπερσυντηρητικοποίηση της περιοχής του απαγορεύοντας ακόμα και τα καρναβάλια. Και συνεχίζει:

Παρόλη τη δυσάρεστη τροπή που λαμβάνει το εκκλησιαστικό θέμα των ημερών μας, εξακολουθώ να μένω ανένδοτος στον αγώνα υπέρ τής αυτονομίας και αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας

Εμείς ζητούμε την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας, αλλά όχι από έξω, όχι από το κράτος, αλλά από μέσα, με ηρωικές αποφάσεις

Όμως δεν πάει κόντρα με το θεώρημα τωην φιλελεύθερων αυτή η στάση? Πως ένας υπερσυντηρητικός μπορεί να βρεθεί συνοδοιπόρος των πλέον υποτίθεται προοδευτικών στο ζήτημα του χωρισμού εκκλησίας-κράτους. Κάθε θεώρημα βασίζεται σε ένα σετ υποθέσεων βάσει των οποίων διατυπώνεται άλλα και αποδεικνύεται. Η βασική υπόθεση της εν Ελλάδι φιλελεύθερης θεωρίας είναι τόπο-χρονική. Ότι δηλαδή η Ελλάδα δημιουργήθηκε κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα σε αντίθεση με την εκκλησία, άρα ο χωρισμός εκκλησίας κράτους είναι συστατικό στοιχείο ενός ελληνικού φιλελεύθερου κράτους.

Όμως η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Σε αντίθεση με την Παριζιάνικη άποψη των γαλλοτραφών Ελλήνων διανοούμενων, η Ελλάδα μοιάζει περισσότερο με την Οκλαχόμα πάρα με ένα Παριζιάνικο προάστιο. Όπως και οι ΗΠΑ, η Ελλάδα δεν γεννήθηκε σε αντίθεση με την Εκκλησία. Η Ελλάδα γεννήθηκε κόντρα στο Πατριαρχείο (και στο Ρωμέηκο όραμα) και την Οθωμανική διοίκηση. Ο απλός κλήρος συμμετείχε στο επαναστατικό κίνημα. Η Βαυαροκρατία στην συνεχεία για να διασφαλίσει την πνευματική ανεξαρτησία του Ελλαδικού κράτους από το Πατριαρχείο θεσπίζει το αυτοκέφαλο της κρατικής Ελλαδικής εκκλησίας σύμφωνα με το μοντέλο του Αδαμάντιου Κοραή περί κρατικής εκκλησίας.

Θα πει κάνεις όμως πως η Οκλαχόμα και οι ΗΠΑ δεν έχουν κρατική εκκλησία. Μα εδώ είναι που κολλάει η φράση του Καντιώτη. Η πλούσια θρησκευτική ζωή των ΗΠΑ είναι αποτέλεσμα της απουσίας επίσημης κρατικής εκκλησίας. Τα διάφορα δόγματα ανταγωνίζονται στην ευρύτερη θρησκευτική αγορά πιστών. Η ζώσα εκκλησία είναι πανταχού παρούσα στις ΗΠΑ με πλήρη παρέμβαση στα κοινωνικά και κρατικά ζητήματα. Ο Αιδεσιμότατος Τζέσσε Τζάκσον ήταν υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, ενώ ο ιερέας Μάικλ Χάκαμπι ήταν επίσης υποψήφιος για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στις τελευταίες εκλογές και υποστηριζόταν από τον Τσακ Νόρις. Η ζώσα μη κρατική εκκλησία των ΗΠΑ έχει επίπεδα παρέμβασης που ούτε φαντάζονται οι ντόπιοι γαλλοτραφείς προοδευτικοί.

Ενστικτωδώς ο Καντιώτης αντιλαμβανόταν πως μια μη κρατική εκκλησία θα μπορούσε να έχει έναν ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ρόλο γιατί θα αναγκαζόταν να βγει στην κοινωνία για να συντηρήσει τον ρόλο της και να γεμίσει το παγκάρι της που το εώς τώρα γεμίζει το κράτος. Εξ ου που και ο ίδιος πρωτοστάτησε στις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις ενώ τα μαγνητοσκοπημένα τήλε-κηρύγματα του μοιάζουν πάρα πολύ με τα κηρύγματα του Πάστορα Χάγκυ, του Τζέρρυ Φάλγουελ και του Πατ Ρόμπερτσον. Για τον Καντιώτη η μη κρατική εκκλησία άνοιγε έναν δρόμο μεγάλης παρέμβασης και συντηρητικοποίησης. Ήταν μάλιστα υποστηρικτής της άποψης πως το Ευαγγέλιο δεν είναι μόνο κείμενο για τα ουράνια άλλα και για τα επίγεια ενώ χαρακτηριστικά είναι τα πύρινα κυρήγματά του εναντίον της κατεστημένης Ιεραρχίας που αγνοεί την ζώσα εκκλησία με κοινωνική δράση. Στην γραμμή Καντιώτη ήταν και ο Χριστόδουλος ο οποίος δεν ξέρουμε για ποιους λογούς δεν προχώρησε στον χωρισμό εκκλησίας και κράτους.

Το μοντέλο της μη γραφειοκρατικής, μη κρατικής εκκλησίας εξετάζει ο Μαρτσέλο Πέρα πρώην Πρόεδρος της Ιταλικής Γερουσίας στο βιβλίο “Χωρίς Ρίζες” που είναι μια συλλογή αλληλογραφίας μεταξύ του Πέρα και του Πάπα Βενέδικτου Ράτσινγκερ. Ο Πέρα υποστηρίζει το μοντέλο της μη γραφειοκρατικής, μη κρατικής εκκλησίας αλά Αμερικανικά και για τις οργανωμένες εκκλησίες της Ευρώπης. Οι ελεύθερες δογματικές εκκλησίες θα μπορούν να ανταγωνίζονται στην αγορά πιστών με δράση σε τοπικό επίπεδο. Κατά τον Πέρα το αμερικανικό πρότυπο μπορεί να είναι το ανάχωμα στην ευρωπαϊκή εκκοσμίκευση.

Για την γαλλοτραφή προοδευτική διανόηση της Ελλάδας που ζει στον Θερμιδώρ της Γαλλικής Επανάστασης και εκστασιάζεται με τον Ντεριντά αυτά ακούγονται περίεργα και μάλλον δεν τα υποψιάζεται. Πιέζει προς τον χωρισμό εκκλησίας-κράτους νομίζοντας ότι ξαφνικά θα αποχρωματιστεί πλήρως η κοινωνία από το θρησκευτικό της αίσθημα. Δεν καταλαβαίνει ότι ενδεχομένως παίζει το παιχνίδι των αντιπάλων της. Πόσοι Παπά-Καντιώτηδες μπορεί να ξεπεταχτούν από μια κρατικά αδέσμευτη εκκλησία? Κάνεις δεν ξέρει. Όμως ας συμφωνήσουμε σε κάτι με τους γαλλοτραφείς προοδευτικούς, Χωρισμός εκκλησίας-κράτους τώρα!

Δεν υπάρχουν σχόλια: