Περί χωρισμού εκκλησίας- κράτους

Οκτώβριος του 1912. Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος- αυτός που θα εξεπλήρωνε τα όνειρα του Έθνους- εν εξελίξει και σε ένα μικρό χωριό της Αρκαδίας  συνέρχεται  το Εκκλησιαστικόν Συμβούλιον...

Διαβάζουμε από τα Πρακτικά

Αριθμ. Πράξεως 2/8-10-1912

Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιον του εν Καράτουλα του Καστρίου ενοριακού Ναού τιμωμένου επ΄ονόματι του Αγίου Ιωάννου (Προδρόμου) συνελθέν εν ολομελεία αυτού εν τω Ιερώ τούτω Ναώ σήμερον την ογδόην (8) Οκτωβρίου μηνός, του χιλιοστού ενεακοσιοστού δωδεκάτου (1912) έτους ημέραν Δευτέρα και ώρα 10ην π.μ, ίνα κατά το άρθρο 3 του ΓΦ4ΣΤ΄ Νόμου «περί ενοριακών ναών και της περιουσίας αυτών ‘ κλπ κατaρτήση την διατίμησην δι΄εκάστην των ιεροτελεστειών: βαπτίσεως, γάμου, κηδείας και μνημοσύνου. Λαβών υπόψιν τα ονόματα του κατά το αυτό άρθρον συντεταγμένου καταλόγου των δια ημετέραν ενορίαν αναγραφομένων ενοριτών .
                                                                                      Σκεφτέν 

Καθορίζει ως καταβολήν πληρωμής εις τον Ναόν τας εξής διατιμήσεις. Δι΄εκάστην βάπτισιν δραχμάς μίαν (1), δι΄έκαστον γάμον δραχμάς πέντε (5) , δι εκάστην κηδείαν δραχμάς μίαν (1) κι δι΄έκαστον μνημόσυνον δραχμάς μίαν (1) , ανεξαρτήτως εννοείται αν η βάπτισις ή ο γάμος γίνωσιν κατ΄οίκον, ως ο Νόμος διακελεύει, ότι θα καταβάλητε εις τον τελούντα το μυστήριον ιερέα επ΄ αποδείξει διπλοτύπω. 
Μεθ΄ο υπεγράφη η παρούσα έκθεσις ήτις υποβληθήσεται δια του κυρίου Δημάρχου Τανίας προς το οικείον δημοτικόν συμβούλιον προς έγκρισιν
Το εκκλησιαστικόν Συμβούλιον
Ο Πρόεδρος: Β. Παπακωνσταντίνου ιερεύς
Τα μέλη: Γ Δ Σιαβελής, Δ Τάμπαρης

Και αλλού:
«... η ενοριακή επιτροπεία απεφάσισε τα εξής. Ιδούσα ότι ο μηνιαίος μισθός του εφημερίου εκ δραχμών διακοσίων (200)  όχι μόνον είναι ανεπαρκής προς τις απαιτήσεις της σημερινής ακρίβειας του βίου αλλά και τελείως ανεπαίσθητος. Δια τούτο ομοφώνως ψηφίζει τον μηνιαίο μισθό αυτού δραχμάς τριακοσίας (300) μηνιαίως από του μηνός του ερχομένου Σεπτεμβρίου» (αριθμ. πράξεως 22/ 26-8-1925)

«... Το εκκλησιαστικόν Συμβούλιον συνέταξεν τον προϋπολογισμό εσόδων και εξόδων του Ναού τούτου από 1ης Οκτωβρίου 2012 έτους έως 30 Σεπτεμβρίου 2013, ον κατέθηκεν εν τω Ναώ, ίνα λάβωσι γνώσιν οι βουλόμενοι εκ των ενοριτών και εγκρίνωσι του κατά την γενησσομένην την εικοστήν εβδόμην (27) μηνός Οκτωμβρίου ενεστώτος έτους (1912) συνέλευσιν....» (αριθμ. πράξεως 3/ 20-10-1912)

Δηλαδή έναν αιώνα πριν  ο Χριστιανός, είχε λόγο για τα εκκλησιαστικά πράγματα.

Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου, Καράτουλα Αρκαδίας

Η εικόνα της συνέλευσης:  τα κίτρινα φύλλα του φθινοπώρου, η πετρόχτιστη εκκλησιά του Αγιάννη,  η καμπάνα, η μάζωξη, ο διάλογος,,οι εντάσεις, οι συγκλίσεις, η ψηφοφορία περί προϋπολογισμού, διατίμησης ιεροτελεστειών, μισθού ιερέα.... Οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες... η Εκκλησία  των πιστών του Θεού,  η κοινή απόφαση,  η αγάπη  των πρώτων χριστιανικών χρόνων: «Εν τω νυν καιρώ το υμών περίσσευμα εις το εκείνων υστέρημα ίνα και το εκείνων περίσσευμα γέννηται εις το υμών υστέρημα όπως γένηται ισότης, καθώς γέγραπται , ο το πολύ ουκ επλεόνασε και ο το ολίγον ελαττονησε». (Β΄ Κορινθ. 8, 14-15).

Αργότερα βέβαια, εν έτει  1952, επί Πρωθυπουργίας Νικολάου Πλαστήρα  και μέσω υποχρεωτικής συμβάσεως, το Κράτος έκανε δημοσίους υπαλλήλους τους κληρικούς με αντάλλαγμα την παραχώρηση από την Εκκλησία του 80% της καλλιεργήσιμης γης «προς αποκατάστασιν ακτήμονων γεωργών και κτηνοτρόφων» Και επειδή εθνικόν το αληθές, ανοίγουμε παρένθεση και σημειώνουμε  ότι τα κτήματα αυτά τυπικά μεν δόθηκαν στους ακτήμονες ουσιαστικά δε ενθυλακώθηκαν από πολιτικούς φίλους των Κεντρώων του Κόμματος της Ε.Π. Ε.Κ.  οι οποίοι με την πάροδον ολίγου χρόνου τα πούλησαν και τα οικονόμησαν.

Στις μέρες μας   το ευρωπαϊκό κεκτημένο ορίζει ότι η θρησκεία είναι ιδιωτική υπόθεση του καθενός δεν επιβάλλεται, δεν αφορά το κράτος και πολύ περισσότερο- συμπληρώνουν οι φιλελεύθεροι- δεν επιχορηγείται απ΄αυτό. Επομένως να καταργηθεί η μισθοδοσία των ορθόδοξων κληρικών από το κράτος και παράλληλα, αν θέλουμε να λέμε ότι έχουμε κράτος δικαίου, αποζημίωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας για όλα τα ακίνητα που έχει παραχωρήσει στο κράτος υπέρ προσφύγων, ακτημόνων κ.λπ.   [ Αυτό θα έδινε και ένα   τέλος  στην εύκολη λύση  των αδαών και των  κακοπροαίρετων περί αμύθητης  εκκλησιαστικής περιουσίας και  του  : "Να τα πάρουμε από τους  παπάδες"]

Ο χωρισμός εκκλησίας κράτους θα πρέπει να είναι συστατικό στοιχείο ενός ελληνικού φιλελεύθερου κράτους. Και την άποψη  αυτή δεν την υποστηρίζουν μόνο φιλελεύθεροι ιστολόγοι όπως εγ, προοδευτικοί θεολόγοι ή κάποιοι κουλτουριάρηδες της αριστεράς. Υπάρχουν και πολλοί άλλοι όπως για παράδειγμα ο  υπερσυντηρητικός Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης:

[ Η Ιεραρχία πρέπει να αρθεί στο ύψος τής αποστολής της, ώστε να απελευθερώσει την Εκκλησία από τον θανάσιμο εναγκαλισμό της από το κράτος.]

Και συνεχίζει ο μακαριστός:

Παρόλη τη δυσάρεστη τροπή που λαμβάνει το εκκλησιαστικό θέμα των ημερών μας, εξακολουθώ να μένω ανένδοτος στον αγώνα υπέρ τής αυτονομίας και αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας

Εμείς ζητούμε την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας, αλλά όχι από έξω, όχι από το κράτος, αλλά από μέσα, με ηρωικές αποφάσεις

Νομίζω ότι ο  Καντιώτης  για να τα λέει αυτά θα είχε στο μυαλό του τη δύναμη των δογμάτων στις ΗΠΑ όπου υπάρχει πλούσια θρησκευτική ζωή ένεκα του ότι απουσιάζει οποιαδήποτε κρατική παρέμβαση. Τα διάφορα δόγματα εκεί ανταγωνίζονται, ας μου επιτραπεί η έκφραση, στην θρησκευτική αγορά πιστών. Η ζώσα εκκλησία είναι πανταχού παρούσα στις ΗΠΑ με πλήρη παρέμβαση στα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Για να θυμηθούμε: Ο Αιδεσιμότατος Τζέσσε Τζάκσον ήταν υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών ενώ ο ιερέας Μάικλ Χάκαμπι ήταν επίσης υποψήφιος για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και υποστηριζόταν από τον Τσακ Νόρις. Η ζώσα μη κρατική εκκλησία των ΗΠΑ έχει επίπεδα παρέμβασης που ούτε κατά διάνοια φανταζόμαστε εδώ στο Ελλάdα. 

O  Καντιώτης αντιλαμβανόταν πως μια ανεξάρτητη  εκκλησία θα μπορούσε να έχει έναν ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ρόλο γιατί θα αναγκαζόταν να ξεβολευτεί,  να βγει στην κοινωνία, να συντηρήσει το ρόλο της, να μαζέψει συνδρομές [προσωπικά δεν θα είχα  αντίρρηση να πληρώνω  5-10 ευρώ το μήνα στην ενορία   του χωριού μου  και  να είμαι μέλος της]  να βρει χορηγούς και  να γεμίσει το παγκάρι της. Γι αυτό και  τα  τήλε-κηρύγματα του μοιάζουν πάρα πολύ με τα κηρύγματα του Πάστορα Χάγκυ, του Τζέρρυ Φάλγουελ και του Πατ Ρόμπερτσον. Για τον Καντιώτη η μη κρατική εκκλησία άνοιγε έναν δρόμο μεγάλης παρέμβασης. Ήταν μάλιστα υποστηρικτής της άποψης πως το Ευαγγέλιο δεν είναι μόνο κείμενο για τα ουράνια άλλα και για τα επίγεια ενώ χαρακτηριστικά είναι τα κηρύγματά του εναντίον της κατεστημένης Ιεραρχίας που αγνοεί την ζώσα εκκλησία με κοινωνική δράση. Στην γραμμή Καντιώτη κινήθηκε  και ο Χριστόδουλος ο οποίος άγνωστο για ποιους λόγους –ίσως να μην πρόλαβε ο άνθρωπος - δεν προχώρησε στον χωρισμό εκκλησίας- κράτους.

 Η Αριστερά, αν και λάτρης του κρατισμού,  εκστασιάζεται με την ιδέα του χωρισμού κράτους- εκκλησία αλλά από άλλη θέση. Πιέζει  για τον χωρισμό, νομίζοντας ότι έτσι θα αποχρωματιστεί η κοινωνία από το θρησκευτικό της συναίσθημα. Νομίζω ότι κάνει λάθος όμως, αφού δεν αντιλαμβάνεται ότι ενδεχομένως να  παίζει το παιχνίδι των αντιπάλων της. Σκεφτείτε πόσοι Χριστόδουλοι θα  καταλάβουν  βουλευτικά έδρανα και πόσοι Καντιώτηδες θα ξεπεταχτούν από μια κρατικά αδέσμευτη εκκλησία. Κάνεις δεν γνωρίζει... αλλά ας συμφωνήσουμε επιτέλους και σε κάτι Φιλελεύθεροι, Σοσιαλιστές  Μαρξιστές:Χωρισμός εκκλησίας-κράτους εδώ και  τώρα!